Čime se bavi neurohirurgija?
Neurohirurgija je grana medicine koja se bavi hirurškim lečenjem bolesti nervnog sistema, uključujući mozak, kičmenu moždinu, periferne nerve. Povrede, infekcije, tumori, razne urođene i stečene abnormalnosti, prskanje (rupture) diskusa, izvesna bolna stanja, krvarenje u lobanji i sl. — to su neki od slučajeva kojima može pomoći neurohirurgija.
Opšte uzevši, kako funkcioniše nervni sistem?
Nervni sistem se sastoji od nervnih ćelija i potpornog tkiva sa centrom u mozgu i kičmenoj moždini i produžecima koji se pružaju u sve delove tela. Funkcija sistema je da prenosi i koordinira stimuluše i nadražaje i da sve to integriše u pojavu koja predstavlja mentalnu aktivnost. Impulsi prenose senzorne uticaje kao što su dodir, ukus, sluh, vid i miris u mozak putevima koji se nazivaju aferentni nervi. Žlezdana sekrecija i mišićna aktivnost, s druge strane, podstiču se impulsima koji vode poreklo iz centralnog nervnog sistema i putuju ka periferiji putevima što se nazivaju eferentni nervi.
Rad koji karakteriše normalnu ljudsku aktivnost omogućen je samo visokom organizacijom nervnog sistema. To postaje jasno kad bolest napadne deo ovog složenog sistema. Nervni sistem je anatomski podeljen na dva dela, centralni i periferni. Mozak i kičmena moždina sačinjavaju centralni deo; periferni deo sastoji se od svih nerava koji stvaraju vezu sa ostalim delovima tela. Periferni deo sastoji se od dvanaest pari lobanjskih nerava koji izlaze iz mozga, a napuštaju lobanju kroz otvore na njoj, zatim od trideset jednog para kičmenih nerava koji izlaze kroz otvore na kičmenom stubu i od složene mreže koja se naziva autonomni ili vegetativni sistem. Funkcija autonomnog sistema je da prenosi nervne impulse crevnom traktu, mokraćnoj bešici, srcu, žlezdama i krvnim sudovima, organima koji rade bez uticaja svesne volje čoveka.
Kako izgleda mozak?
Mozak je meka sivo-bela struktura hemisfernog oblika i po površini vrlo nabrana. Hrani se mnogim krvnim sudovima koji prožimaju njegovo tkivo. Nastavlja se kičmenom moždinom kroz otvor na dnu lobanje.
I mozak i kičmena moždina pokriveni su membranama (dura, arahnoideja i pija) i okruženi tečnošću koja se naziva cerebrospinalna tečnost. Unutar samog mozga ima izvestan broj šupljina koje su takođe ispunjene ovom tečnošću.
Kako se prilazi mozgu?
Operacija za otkrivanje mozga naziva se kraniotomija. Po opštem pravilu, kraniotomija se vrši pod opštom anestezijom, mada je nekad bolja lokalna anestezija. U pripremi za operaciju glava se brije i poglavina detaljno pere sapunom i vodom. Zatim se primenjuje kožno antiseptično sredstvo i cela se površina, izuzev one na kojoj će se operacija izvršiti, pokriva sterilnom tkaninom. Na poglavini se zatim obično pravi polukružni rez i u lobanji buši nekoliko rupa. Otvori se prosecaju žičanom testerom na koji se način sa lobanje odstranjuje jedan deo kosti. Odmah ispod kosti nalaze se membrane nad moždanim tkivom. Na njima se pravi rez i mozak se oslobađa za hirurški zahvat. Napredak hirurške tehnike obezbedio je bez ikakve opasnosti prilaz skoro svakom delu mozga.
Kakav je izgled i uloga kičmene moždine?
Kičmena moždina je produžena cilindrično oblikovana struktura, dugačka oko 45 santimetara, koja se nalazi u kanalu kičmenog stuba. Sastoji se od grupe nerava i uglavnom ima ulogu sprovodnog mehanizma. Senzorni impulsi putuju ka mozgu dok impulsi vezani za mišićnu kontrakciju putuju u obrnutom pravcu. Veze sa raznim organima uspostavljaju se pomoću kičmenih živaca koji izlaze iz kičmene moždine.
Kako se prilazi kičmenoj moždini?
Rez se pravi na sredini leđa i otklanjaju mišići koji se nalaze iznad kičmenog stuba. Zatim se odstranjuju delovi lukova otkrivenih kičmenih pršljenova na koji se način obezbeđuje prilaz kičmenoj moždini zatvorenoj unutar njenih membrana. Ova je operacija poznata pod imenom laminektomija.
