Psorijaza je hronična bolest kože koju karakteriše pojava crvenih područja na koži prekrivenih srebrno-belim suvim ljuspicama različite debljine. Prati je svrab, ali se on javlja kod manjeg broja obolelih. Bolest nije zarazna, a može da zahvati celo telo. Obično izbija simetrično na telu, ali se prvobitno javlja na laktovima, kolenima, pupku, stopalu i donjem delu leđa. Kod osoba kod kojih je celo telo zahvaćeno psorijazom, može biti veoma ugrožena.
Kada se psorijaza javlja?
Psorijaza se najčešće javlja kod odraslih osoba, mada može da se pojavi i kod dece. Ova kožna bolest, može se pojaviti u bilo kom životnom dobu.
Na osnovu uzrasta u kome se javlja, razlikujemo dva oblika psorijaze:
Tip I – bolest započinje u mlađem uzrastu, pre 40.godine života, najčešće između 16. i 22. godine. Nasleđuje se i prati je težak tok bolesti.
Tip II – bolest se javlja posle 40.godine života, sa vrhuncem između 57. i 60. godine.
Ova kožna bolest, pre svega je estetski problem i ne može da stvara ozbiljnije probleme u organizmu. Prema skorašnjim istraživanjima svaka deseta osoba ima u sebi gen za ovu bolest.
Kod osoba ženskog pola, psorijaza je povezana sa hormonima, tako da se može javiti tokom trudnoće ili u periodu menopauze, a godinama se tegobe smanjuju.
Simptomi psorijaze
Karakteristične crvene fleke u predelu laktova ili kolena, prekrivene crvenim ljuspicma, čine da se ova kožna bolest lako može uočiti. Kod nekih osoba se pojavljuju ploče na čitavim površinama tela, lica, poglavine, nekada praćene sterilnim gnojanicama.
Promene na koži se mogu smanjiti, ukloniti, ali se može desiti i da zauvek ostanu. Stres i pad imuniteta mogu biti primarni uzroci javljanja psorijaze.
Psorijaza po fazama
Psorijaza se javlja u tri osnovne faze:
- Prograsivna faza – počinju da se primećuju promene na koži koje se sa osipom spajaju pri čemu nastaju mrlje različitih veličina.
- Stacionirana faza – koja je karakteristična za period posle nekoliko nedelja od pojave oboljenja. To je faza stabilizacije bolesti.
- Regresivna faza – bolest se polako povlači, jer su mrlje spljoštene i koža počinje da se pročišćava.
Koji su uzročnici nastanka psorijaze?
Psorijaza se može naslediti i nije zarazna bolest. Kod osoba kojima su članovi porodice oboleli od psorijaze izložene su većem riziku (ako oba roditelja imaju psorijazu, dete ima 50% veću verovatnoću da će razviti bolest). Spoljašnji faktori koji prate poremećaj imuniteta pogoduju pojavi psorijaze ili pogoršanju bolesti su: bakterijske i virusne infekcije, oštećenje kože ili opekotine od sunca. Takođe, za nastanak ove kožne bolesti sudeluju i unutrašnji faktori: stres, hormonske promene i metabolični poremećaji.
Konzumiranje alkohola, pušenje i odeđeni lekovi mogu delovati kao okidači zapaljenske reakcije i mogu pogoršati postojeće stanje bolesti.
Koji delovi tela su najčešće zahvaćeni psorijazom?
Ruke, noge i trup su najčešće zahvaćene psorijazom, a posebno koža na laktovima, kolenima i vlasištu. Kod nekih pacijenata promenama podležu samo dlanovi i stopala, a kod drugih pojedinaca psorijatična žarišta zahvataju pregibe. Koža koja je u području zglobova zahvaćena psorijazom sklona je pucanju. Posle uklanjanja ljuspi koža je vrlo glatka, sjajna, izrazito crvena i oštećena, sa vidljivim sitnim pukotinama.
Vlasište koje je zahvaćeno psorijazom takođe je crveno i prekriveno ljuspama, skoro do same ivice vlasišta. Vidljive su i promene na noktima, gde se pojavljuju manja udubjenja, procepi ili jamice i žućkaste fleke. Nokti mogu biti zadebljani, lomljivi i odvojeni od nokatne ploče. Jaka ekspresija psorijaze može trajati nedeljama, čak i mesecima pre povratka bolesti u mirniju fazu.
Lečenje psorijaze
Tegobe se mogu umanjiti adekvatnom terapijom jer lek za psorijazu ne postoji. Lečenje podrazumeva negu kože, i ona bi trebala da bude uvek vlažna što se postiže odeđenim preparatima. Kod blagih vidova psorijaze zadebljale ljuspice se mogu skidati. Blaga lokalna terapija prepisuje se ako je zahvaćena mala površina kože, te dermatolog tada najčešće prepisuje određenu mast ili kremu. Kreme su na bazi keratolitika koji će ubrzati proces ljuštenja kože, a prepisuju se i masti koje leče zadebljanja na koži. Kod težih oblika psorijaze može se uključiti u lečenje i blagovremeno izlaganje kože UV zračenju – fototerapija.
Morska voda sa mnoštvom minerala i sunčeva svetlost daju odlične rezultate povlačenja blagih oblika psorijaze. Sunce kao najstariji prirodni lek može pomoći osobama obolelim od psorijaze.
Svakako da važnu ulogu u lečenju kožne bolesti ima i sama ishrana, te se pacijent mora pridržavati posebnom režimu ishrane koji će biti izbalansiran i pun neophodnih vitamina. To se može postići svakodnevnim unošenjem što više voća i povrća, ali i žitarica. Ljubitelji mesa iz svoje ishrane trebali bi izbaciti suhomesnate proizvode, masno i konzervisano meso. Takođe, namirnice koje izazivaju kiselinu kao što je kafa, kakao, sirova jabuka, pa čak i med, pomorandže, limun, začine i alkoholna pića trebali bi izbaciti iz upotrebe.
Osobe obolele od psorijaze, u svoju ishranu trebale bi da ubace što veći unos proizvoda koji sadrže omega – 3 masne kiseline koje su preko potrebni organizmu te ih treba uvrstiti u svakodnevnu ishranu. Posebno se ističe riba bogata ovim kiselinama, orasi, soja i maslinovo ulje. Odlično sredstvo u borbi protiv psorijaze jesu semenke susama potopljene u jogurt.
U odeljku Dermatološke ordinacije nalazi se spisak svih relevantnih dermatoloških ordinacija.
