Zviždanje (wheezing) je čest simptom oboljenja organa za disanje u dečijem uzrastu. Oko 25% odojčadi ima bar jednu epizodu wheezing-a, oko 40% do 3. godine, a čak 50% do 6. godine života. Ukoliko primetite ovaj siptom kod deteta, potrebno je da znate da li je u pitanju prolazni ili hronični bronhitis, ili su to početni znaci astme.
Simptomi zviždećeg bronhitisa
Zviždeći bronhitis izazvan je virusnom ili bakterijskom infekcijom. U zavisnosti od uzrasta deteta, može se ispoljiti kao bronhiolitis, opstruktivni wheezy bronchitis ili astma. Kod dece mlađe od 2 godine, pogotovo između 2. i 7. meseca života, ispoljava se wheezing kojem prethodi virusna infekcija gornjih disajnih puteva, pa se ispoljava povišena temperatura, kašalj, promuklost, sekrecija iz nosa. Zbog otoka sluzokože i grča disajnih puteva, javlja se čujno disanje, naročito izdah, krčanje i zviždanje u grudima. U prvim mesecima života, može se ispoljiti lepršanje nozdrva, klimanje glavom, uvlačenje međurebarnih prostora. U 1-2% slučajeva, neophodno je kliničko lečenje. Bolest traje od 2 do 4 nedelje, a ispoljava se najčešće u jesen, zimu i početkom proleća. Najčešće je izazvan RSV virusom.
Uzroci bolesti
Deca u uzrastu do 2 godine, često su sklona ispoljavanju wheezing bronhitisa, što je uslovljeno sastavom disajnih puteva, slabom razvijenošću mišića i hrskavice zida disajnih puteva, obilnijem prisustvu sluznih žlezda u dušnicama, te osobenošću strukture plućnog tkiva. Ova sklonost je prolazna i često iščezava tokom narednih godina.
Predškolska deca koja žive u urbanim sredinama ili borave u vrtićima, su osetljivija, jer su više izložena infekcijama. Međutim, obzirom da deca ovog uzrasta uspostavljaju kontakt sa sredinom koja ih okružuje, čest je i kontakt sa alergenima, kao što su kućna prašina, grinje, dlake kućnih ljubimaca, poleni trave, stabala i korova. Ovi alergeni imaju značajnu ulogu u ispoljavanju opstruktivnog wheezing bronhitisa.
Aspiracija stranog tela u disajne puteve, kao i cistična fibroza, često su praćeni wheezing-om.
Decu koja često boluju od opstruktivnog wheezing bronhitisa treba pratiti, jer je poznato da oko jedne trećina dece, koja su patila od ovog bronhitisa u prvih 18 meseci, mogu ispoljiti simptome astme već posle 3. godine.
Wheezing bronhitis ili astma?
Iako bronhitis sa zviždanjem i astma imaju isti ili sličan mehanizam nastanka i vrlo slične simptome, to ne znači da sva deca koja imaju wheezing bronhitis, imaju i astmu.
Wheezing bronhitis se javlja u najranijem uzrastu, do 2. godine života, izazvan je uglavnom virusnom i bakterijskom infekcijom i traje samo dok traje infekcija. Primena bronhodilatatora (lekova koji šire disajne puteve), nema povoljan efekat.
Kada je u pitanju astma, infekcije samo provociraju napad, dok su glavni uzročnici alergeni. Ispoljava se naglo, prisutan je kašalj, traje duže i često se ponavlja. Primena bronhodilatatora ima povoljan efekat. Ukoliko je dete starije od dve godine, tri puta ispoljilo wheezing, može se pretpostaviti da pati od astme, što zahteva alergo-imunološko testiranje i drugo ispitivanje.
Za ispoljavanje wheezing bronhitisa, značajnu ulogu imaju i određeni faktori. Pušenje u toku trudnoće tri puta povećava rizik za pojavu wheezing-a, pogotovo kod dece do 18. meseci. Nasledne osobine roditelja, postojanje alergijskog dermatitisa, astme i drugih alergijskih bolesti, imaju značaj u ispoljavanju ove bolesti.
Lečenje bronhitisa sa zviždanjem i astme
Neka deca koja imaju vizing, dobrog su opšeteg stanja, aktivna su, imaju dobar apetit i ne zahtevaju posebno lečenje.
Lečenje wheezing bronhitisa i astme obuhvata primenu lekova koji smanjuju i eliminišu sekret iz dušnica, čime se omogućava lakše disanje. Kod male dece, lekovi se primenjuju kao inhalacije, a kod starije dece kao inhalatori.
Ukoliko je utvrđena alergija, primenjuju se i antialergijski lekovi. Ako je prisutna infekcija kod male dece, primenjuju se i antibiotici.
Autor teksta je pedijatar – alergolog, prof. dr Veselin Kikinđanin.
Lečenje astme i alergije kod dece i odraslih, uspešno obavlja ordinacija za alergijske bolesti dr Kikinđanin.